ÇOCUĞUN MALLARI VE YÖNETİMİ

ÇOCUĞUN MALLARI NELERDİR?

Çocuk malları, mallarının kullanılması Türk Medeni Kanun'un 352 ve devamı maddelerinde düzenlenmiş olup kanunen güvence altına alınmıştır.

Çocuk sağ doğmuş olmakla hak edinebilme hakkını da elde etmiş olduğundan anne ve babasından ayrı bir malvarlığına sahiptir. Hukukumuza göre bir çocuğun mal edinebilmesinin çeşitli yolları vardır. Bunlar ölüme bağlı olabileceği gibi sağlar arası işlemler ile de mümkündür. Çocuğa miras intikal etmesi, çocuk lehine bağış yapılması, çocuk lehine nafaka ya da tazminat alacağı doğması halinde bu alacakların tahsili, çocuk lehine yapılan yatırımlar ve kazandırıcı işlemler ile çocuğun şahsi mal edinebilmesi mümkündür.

ÇOCUĞUN MALLARINI KİM YÖNETİR?

Evlilik birliğinin devamı halinde, çocuğun mallarını anne ve baba birlikte yönetir. Çünkü anne ve baba evlilik birliğinde çocuk üzerinde birlikte velayet hakkına sahiptirler.

Evlilik birliğinin kurulmamış olması ya da sona ermesi hallerinde ise çocuğun mallarını velayet hakkı sahibi kim ise, o yönetir. Yani çocuğun mallarını yönetme hakkı velayet hakkına bağlı bir haktır. Ancak çocuk velayet altında değilse ve çocuğa vasi ataması yapılmışsa, çocuğun malları yasal vasisi tarafından yönetilir.

ÇOCUĞUN MALLARININ YÖNETİLMESİ NASIL MÜMKÜNDÜR?

Çocuğun mallarının yönetilmesi hakkı velayet hakkının bir sonucu olup, velayet hakkı sahibi için hem bir hak hem de görevdir. Velayet hakkı sahibi bu haktan feragat edemez ya da bu hakkı başka birine devredemez. Velayet hakkı sahibi iyi bir yönetici gibi, gerekli dikkat ve özeni göstererek ve çocuğun menfaatini gözeterek malları kullanmak mecburiyetindedir.

Velayet hakkı sahibinin çocuğun mallarını yönetirken güvence ve hesap verme yükümlüğü bulunmamaktadır. Ancak velayet hakkı sahibinin çocuğun malları üzerinde sınırsız bir hakkı da bulunmamaktadır. Çocuğun mallarının yönetiminde gerekli dikkat ve özen gösterilmezse, mahkeme yoluyla malların korunması için gerekli önlemlerin alınması, velayet hakkının değiştirilmesi yahut kayyım atanması talep edilebilir. Yani velayet hakkı sahibi hakkaniyete uygun ve gerekli dikkat ve özeni göstererek kullanması halinde malların azalmasından yahut yıpranmasından sorumluluğu olmayacaktır.

Velayet hakkı sahibi çocuğa ait malları rehin verebilir, kiralayabilir, satabilir. Velayet hakkı sahibinin çocuğun mallarını elden çıkarması durumunda yerine karşılığı olan nakdi parayı yahut başkaca malı koyması esastır. Burada esas olan çocuğun malları üzerindeki işlemlerde çocuğun menfaatini gözetmek, gerekli dikkat ve özen çerçevesinde hareket etmektir. Gerekli dikkat ve özeni göstermeyip çocuğun malları konusunda savurgan olunması halinde hakim kararı ile tazminat ödeme yükümlülüğü doğabilecektir. Burada velayet hakkı sahibi söz konusu malların çocuğun yararına ve ihtiyaçlarına kullanıldığını ispatlaması halinde sorumluluktan kurtulabilir. Burada dikkat edilmelidir ki, velayet hakkı sahibi çocuğun mallarını çocuğun menfaatlerine olmayacak şekilde vakfedemez, çocuk adına önemli bağışlarda bulunamaz ve kefil olamaz.

ÇOCUĞUN MALLARINI YÖNETME HAKKI NE ZAMAN SONA ERER?

Çocuğun mallarını yönetme hakkı velayet hakkının sona ermesi ile sona erer. Velayet hakkı çocuğun ergin olması ya da anne ve babanın ölmesi ile kendiliğinden, gaipliğine karar verilmesi ile mahkeme kararı ile sona erer. Yani çocuğun 18 yaşına girerek yasal olarak ergin olması ya da bazı hallerde daha öncesinde mahkeme kararı ile ergin kılınması ile velayet hakkı sona ereceğinden bu durumda velayet hakkı sahibinin çocuğun mallarını yönetme hakkı da sona erecek, çocuğun mallarını yönetme hakkı kendisine geçecektir. Çocuğa vasi atanmışsa, vasilik kararının kaldırılması ile çocuğun malları üzerinde hakkı kendisine geçecektir.

ÇOCUĞUN MALLARINDAN VELAYET HAKKI SAHİBİNİN KULLANAMAYACAĞI MALLAR NELERDİR?

Velayet hakkı sahibinin kullanamayacağı çocuğun malları serbest mallar olarak nitelendirilmiştir.

TMK 357. maddede belirtilen, çocuk adına olan ve kazandırmanın yapıldığı anda anne ve babasının kullanmaması koşuluna bağlı yapılan karşılıksız kazandırmaları velayet hakkı sahibi kullanamayacaktır.

TMK 358. maddesinde belirtilen çocuğun mallarının kullanılmasına ilişkin velayet hakkı sahibine getirilen diğer bir kısıtlama ise, çocuğa miras kalan malla üzerindeki saklı paylardır. Saklı paylar üzerinde velayet hakkı sahibinin tasarruf yetkisi bulunmamakta ancak yönetme hakkı bulunmaktadır. Miras bırakan ölüme bağlı tasarrufla yönetim hakkının kullanılmasını da anne ve babadan alabilir.

TMK 259. maddesinde ise çocuğa meslek ve sanat icra etmesi için verilen mallar yer almaktadır. Anne veya babası tarafından çocuğa meslek veya sanat icra etmesi için verilen mallar çocuğun şahsi mallarıdır ve bu mallar velayet hakkı sahibince kullanılamaz. Çocuk kendisine verilen mallar ile meslek ve sanatının gereği olan hukuki işlemleri tıpkı tam ehliyetli gibi tek başına yapabilir.

ÇOCUĞUN MALLARININ YÖNETİLMESİ VE KORUNMASINA İLİŞKİN DAVALARDA YETKİLİ VE GÖREVLİ MAHKEME NERESİDİR?

Çocuğun mallarının yönetilmesi ve korunmasına ilişkin davalarda yetkili ve görevli mahkeme, çocuğun yerleşim yerindeki aile mahkemesidir.

Her olayın kendi içerisinde değerlendirilmesi önemlidir. Yukarıdaki bilgiler, genel bilgilendirme amaçlı olup hukuki tavsiye niteliğinde değildir. Hak kaybı yaşanmaması için avukat yardımından yararlanılmasını öneririz. İletişim bilgilerimize Anasayfadan ulaşabilirsiniz.